Yasal Düzenlemeler

Türkiye’de üretilen atığın toplanması, doğru yere atılmayanların süpürülmesi, geri kazanıma yönlendirilmesi veya bertarafı belediyelerin yetki ve sorumluluğu altındadır. Toplum düzenini, genel ahlâkı, genel sağlığı, çevreyi ve ekonomik düzeni korumak amacıyla, kabahatlere ilişkin genel ilkeleri ve kabahatler karşılığında uygulanabilecek olan idarî yaptırımların türleri ve sonuçlarını içeren Kabahatler Kanunu belediyelerin zabıta görevlilerince uygulanmaktadır. Kabahatler Kanunu’nun 41. maddesine göre “evsel atık ve artıkları, bunların toplanmasına veya depolanmasına özgü yerler dışına atan kişiye” son güncellemelere göre 2022 yılında 89 TL idari para cezası tatbik edilmektedir.

Çevre Kanunumuzda ise çevrenin korunmasına ilişkin oldukça kapsamlı bir tanıma yer verilmiş olup, “çevrenin korunması” çevresel ve ekolojik değerlerin tahribini, bozulmasını, yok olmasını ve çevre kirliliğini önlemeye, mevcut bozulmaları gidermeye, çevreyi iyileştirmeye ve geliştirmeye yönelik çalışmaların bütününü tanımlamaktadır. Çevre Kanunu uyarınca verilecek idari para cezalarında, “umuma açık yerlerde her ne şekilde olursa olsun çevreyi kirletenlere verilecek ceza” 31.12.2022 tarihine kadar 1.362 TL olarak belirlenmiştir.

Ayrıca Türk Ceza Kanunu’nda Çevrenin Kasten Kirletilmesi Suçu “çevreye zarar verecek şekilde atık veya artıkları toprağa, suya veya havaya kasten veren kişi, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası” ile cezalandırılır. Bütün bunların ötesinde ise, Anayasamız’da çevre kirliliğinin önlenmesi devletin ve vatandaşların ortak ödevi olarak belirlenmiştir.

Bunlara ek olarak, Kasım 2018 itibariyle Trafik Kanunu’nda bir dizi güncelleme yapılarak bazı yeni idari trafik cezası uygulamaları getirilmiştir. Bu kapsamda yapılan düzenlemenin 7.3maddesinde “…araçlardan bir şey atmak veya dökmek…” de trafik ihlali konusu olarak tanımlanmış olup, bu ceza uygulamasının polis, polisin olmadığı yerde ise zabıta tarafından uygulanması yetkisi bulunmaktadır. Araçtan bir şey atmak veya dökmek eylemine 2020 yılında 196 TL para cezası tatbik edilmektedir.

Tüm bunların yanı sıra, TBMM Genel Kurulu’nda, çevrenin korunmasına yönelik teklif kabul edilerek 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Yasaya göre, plastik alışveriş poşetleri ücretli hale getirilmiştir. Poşet ücretinin en az 25 kuruş olması kararlaştırılmış olup, ücretin Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca oluşturulacak komisyonun inisiyatifinde güncellenmesi uygun bulunmuştur. Plastik poşetlerin ücretsiz verildiği satış noktalarına ise, kapalı satış alanının her metrekaresi için 10 lira idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir.